Çikolata kisti hakkında bilinmesi gerekenler ( ENDOMETRİOZİS )

Konuyu Oyla:
  • Derecelendirme: 2.8/5 - 20 oy
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Çikolata kisti hakkında bilinmesi gerekenler ( ENDOMETRİOZİS )
#1

<font style="font-family: Arial Narrow;" size="4">Rahim (uterus) içerisinde yer alan; heray gebeliğe ev sahipliği yapacak şekilde hazırlanan ve gebelik olmadığızaman yeterli hormon desteğinden yoksun kalması nedeniyle adet(menstruasyon) kanaması halinde dökülen özel hücre tabakası"endometrium" olarak adlandırılmaktadır. Bu hücre tabakası vücuttasadece rahim içerisinde yer almaktadır. Bu hücrelerin vücutta rahimdışında başka bir alanda yer alması "endometriozis" hastalığı olarakadlandırılır. Bu durum en sık olarak yumurtalıklarda, rahim arkasıboşlukta (Douglas boşluğu), vajen ile barsağın son bölümü arasında,barsakların yüzeyinde, tüplerin üzerinde veya çevresinde, rahmi tutanbağların ve mesanenin üzerinde veya karın zarı yüzeylerinde, cerrahiyaralarda, dikişli doğum esnasında açılan kesilerde, çok nadir olarakda göbek deliği ,burun zarı gibi uzak organlarda görülür. En sıkgörüldüğü yer %75 oranıyla yumurtalıklardır.<br><br> Rahim iç tabakası adet döngüsünün seyrinde her ay kalınlaşan vebelli bir süre sonucunda kanamasıyla vücut dışına atılan bir dokudur.Rahim iç tabakası rahim yüzeyi dışında bir yere yerleştiğinde yine adetdöngüsüyle birlikte kalınlaşma gerçekleşir ve yine kanamayla bu dokuuzaklaştırılmaya çalışılır. Endometriozis hastalığının yerleştiğidokular vajinayla dış ortama açılan rahimin aksine kapalı sistemlerdirve kanama bu kapalı sitemin içine (genellikle karın boşluğuna olur veyayumurtalık dokusu içine olur ki bu ilerleyen süre içinde buradaendometrioma diğer adıyla çikolata kisti adı verilen yumurtalıkkistlerine neden olur.) olur. Bu oluşan iç kanamalar iç bölgelerdeyapışıklıklara neden olur ve buna bağlı belirtiler meydana gelir. Bu içkanama miktarı çok az miktarda oluştuğundan hayati tehlike taşımaz.<br><br> Kimlerde sık görülür?<br><br> Endometriozis üreme çağındaki kadınların hastalığı olarak kabuledilir. Hiç şikayeti olmayan ve başka bir nedenle değerlendirilen birkadında saptanabilir. Tüm kadınların %3-5'inde, çocuk sahibi olmaktagüçlük çeken çiftlerin %40'ında saptanmaktadır. Birinci dereceakrabalarından birinde endometriozis saptanmış bir kadında hastalığıngörülme olasılığı yaklaşık 7 kat daha fazladır. Endometriozis çok nadirolarak menopozdaki kadınlardan ve çok geç hastalarında görülmektedir.Hatta literatürde erkelerde de görülebildiği bildirilmiştir.<br><br> Neden oluşur?<br><br> Hangi faktörlere sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Nedeniaçıklamaya yönelik çeşitli teoriler öne sürülmektedir. En fazla kabulgören iki görüş genetik olarak yatkınlığı bulunan kadınlarda, karıniçerisinde yer alan belirli yüzeylerde veya dokularda hücrelerinyapısal değişikliği uğraması ve rahim iç tabakası gibi davranmasıdır;diğer ise rahim iç tabakasının (endometrium) fallop tüplerinden karıniçine taşınmasıyla oluşur ki bu teoriye retrograd mesturasyon teorisidenir. (olabilmesi daha mümkün ve mantıklı olan teoridir.)<br><br> Nasıl belirti verir?<br><br> Endometriozis hastalarında en sık karşılaşılan şikayet adetlerinaşırı derecede ağrılı olmasıdır. Ağrının şiddetinde giderek artan birdüzen izlenir. Ağrının nedeni endometriozis odaklarında salgılananprostoglandin adı verilen bazı maddelerin etkisiyle rahimde ortayaçıkan kasılmalardır. Ancak ağrının şiddeti ile hastalığın derecesiarasında bir ilişki yoktur. Hafif derecede bir endometriozis şiddetiağrılara neden olabileceği gibi ileri derecede bir endometriozisolgusunda çok hafif adet sancısı görülebilir hatta hiç bir ağrıolmayabilir. Bununla beraber sancıların daha erken başlaması ve dahauzun sürmesi hastalığın evresinin ilerlediğine işaret edebilir. Ağrıtipik olarak adetten birkaç gün önce başlar ve adet kanaması ilebirlikte en üst düzeye ulaşır ve kanama boyunca devam eder. Hatta zamanzaman bu ağrılar ağrı kesici ilaçlara cevap vermeyebilir. Adet sancısıdışında endometriozisde kronik kasık ağrıları ve bel ağrıları daolabilir. Bu ağrılar bacaklara doğru da yayılım gösterebilir.<br><br> Endometriozis, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir. Buduruma endometriozis hastaların çoğunda kanama bozukluğuna rastlanmaz.Ancak adet öncesi görülen kahverengi lekelenme şeklinde kanamalarendometriozis için tipiktir.<br><br> Endometriozis hastaların büyük kısmı çocuk sahibi olamama nedeniile doktora müracaat ederler. Genel olarak kısırlık şikayeti bulunankadınların yaklaşık %10-20 sinde değişik düzeylerde endometriozisbulunmaktadır. Endometriozis ve kısırlık arasındaki ilişki tam olarakanlaşılabilmiş değildir. Özellikle hafif ve orta derecedeendometriozisin kısırlığa neden olup olmadığı tartışmalıdır. Bununlaberaber en sık kabul gören teori endometriozisin pelvis boşluğu içindebir tür inflamasyona neden olarak bazı maddelerin salınımına yol açtığıve bu maddelerin ve follikül ve yumurta gelişimi üzerinde olumsuzetkilerin olduğudur. Karın zarında salgılanan bu maddelerin yumurta vesperm bilerleşmesi, tubal fonksiyon ve hatta döllenmiş yumurtanınendometriuma implante olması üzerinde de olumsuz etkilerininolabileceği ileri sürülmektedir. Bir başka düşünceye göre ise hafifderecede endometriozis kısırlığa neden olmamaktadır. Bu hastalardakısırlığın ana nedeni kötü sperm kalitesi ovülasyon bozukluğu gibibilinen başka bir patoloji ya da açıklanamayan infertilite (kısırlık)olgularında olduğu gibi bilinmeyen nedenleridir. Endometriozis sadecetabloya eşlik eden ek bir patolojidir.<br><br> Öte yandan şiddetli endometriozis kısırlığın bilinen birnedenidir. Ortaya çıkan yapışıklıklar ve anatomik bozukluklar üremesisteminin normal fonksiyonunu bozarak fertilizasyon problemlerineneden olurlar. Yapışıklık olmasa bile çikolata kistleri normalovülasyonu bozarak kısırlığa yol açabilir.<br><br> Neden çikolata kisti: Birikmiş kan kalıntılarının rengi zamangeçtikçe kırmızıdan kahverengine ve siyaha doğru değişim gösterir.Endometrioma yumurtalık dokusu içinde bu eski kanın birikmesiyle oluşurve bu kistin içinde bulunan görünüm olarak sıvın çikolatayı andırır.<br><br> Endometriozis ile birlikte görünebilen yakınma ve bulgular<br><br> Kronik pelvik ağrı<br> Adetlerin sancılı olması (dismenore)<br> Kısırlık<br> Dış gebelik<br> Ağrılı cinsel ilişki (disparonia)<br> Bel ağrısı<br> Sırt ağrısı<br> Bacaklarda ağrı<br> Bulantı-kusma<br> Karın ağrısı<br> Kabızklık ya da ishal<br> Makata vuran ağrı<br> Kanlı dışkı<br> Makadi kanama<br> Kuyruk sokumuna doğru ağrı<br> İdrarda kan<br> İdrar yaparken yanma<br> Yan ağrısı<br> Sık idrara çıkma<br> Adet kanamasıyla eş zamanlı burun kanamaları ya da vücudun çeşitli yerlerinde kanama ve morarmalar.<br><br> Nasıl tanı konur ?<br><br> Endometriozisin tanısı lezyonların direk olarak görülmesi vepatolojik olarak incelenmesi ile konur. Yani kesin tanı için cerrahişarttır. Öyküde endometriozisden kuşku duyulan hastalarda kısırlıkproblemi de varsa mutlaka tanısal laparoskopi yapılmalıdır. Laparoskopisırasında karın zarı, rahim, douglas boşluğu, tüpler gibi tüm pelvisiçi oluşumlar gözlenerek küçük endometriozis odaklarının varlığıaraştırılırken şiddetli olgularda yapışıklıklar izlenir.<br><br> Endometriozis tanısında en önemli tanısal testlerin başındaultrasonografi gelir. Ancak ultrasonografi yumurtalıklarda yerleşmişçikolata kistlerinin tanınmasında yararlıyken pelvik endometriozishakkında bilgi vermede yetersizdir. Yumurtalık içinde derinde yerleşmişendometriomalar laparoskopide gözden kaçabilir ancak bu kitlelerdikkatli bir ultrasonografik inceleme ile kolaylıkla fark edilebilir.<br><br> Ultrasonografi incelemesinde endometriomalardan kuşku duyulanolgularda kanda Ca-125 adı verilen bir markerın bakılması sonucutanının desteklenmesi açısından önemlidir. Yumurtalıktan köken alanbazı kanserlerde salgılanan bu tümör belirteci endometriozis varlığındada artmaktadır ancak kan düzeyi habis hastalıklarda olduğu kadaryükselmemektedir.<br><br> Evreleri<br><br> Endometriozis hastalığının yerleştiği bölge, yayılımı, derinliğive büyüklüğüne göre evrelendirilir. Evre 1 minimal hastalığı, evre 2hafif, evre 3 orta ve evre 4 ise şiddetli endometriozisi ifade eder.Hastalığın evresi ile yarattığı şikayetler arasında direkt bağlantıyoktur.<br><br> Nasıl tedavi edilir?<br><br> Endometriozisin kesin kalıcı tedavisi yoktur. Uygulanantedavilerin amacı ağrıyı gidermek ve kısırlığı ortadan kaldırmaktır. Buamaçla tıbbi ve cerrahi tedaviler uygulanabilir. Tıbbi tedavilerendometriozisin östrojene bağımlı bir hastalık olması prensibinedayanır. Hamilelik ve menopoz endometriozis oluşumunu engelleyen ikidoğal durumdur. Hormonal tedavilerde amaç bu iki doğal durumu taklitetmektir. Her iki durumda da endometrium üzerindeki östrojen etkisiortadan kalkacağından yanlış yerde yerleşmiş olan endometrial dokununda baskılanması beklenir.<br><br> Gebelikte görülen hormonal durumu taklit etmek için doğum kontrolhapları kullanılırken, menepozu taklit etmek amacıyla danazol ya daGnRH analoğu adı verilen ilaçlar kullanılmaktadır. 3-6 ay süren butedavide kan östrojen düzeyi doğal menopozda olduğu gibi düşükseviyelere inmektedir. Genellikle ayda bir kez yapılan enjeksiyonlarşeklinde uygulanan GnRH analog tedavisi oldukça pahalı bir tedavişeklidir. GnRH anaolgları uzun süreli kullanımda kemik erimesi, ateşbasması gibi menopoz sonrası görülen yakınmalara neden olabileceğindenöstrojen içeren ilaçlar ile birlikte verilebilir. Add-back tedavi adıverilen bu durun tezat gibi görülebilir. Ancak amaç kan östrojendüzeyini endometriozisi baskılayacak kadar düşük ve kemik erimesineneden olmayacak kadar yüksek bir aralıkta tutmaktır.<br><br> Yapılan çalışmalar endometriozisde uygulanan tıbbi tedavilerinağrıyı gidermede etkili olduğu ancak infertilite üzerinde olumlu biretkisinin olmadığının göstermektedir. Bu nedenle kısırlık nedeni ilebaşvuran hastalarda tıbbi tedavi önerilmez.<br><br> Şiddetli endometriozis olgularında tercih edilmesi gereken tedaviyaklaşımı cerrahidir. Özellikle laparoskopik cerrahi tekniklerdeyaşanan gelişmeler bu hastaların etkili bir şeklide tedavi edilmelerineolanak sağlamaktadır. Örneğin; çikolata kisti çıkartılan hastaların%50'si 6 ay içinde tedaviye gerek kalmadan hamile kalmaktadır. Anatomikdüzenin yeniden sağlanması hem ağrının giderilmesinde hem de üremepotansiyelinin arttırılmasında son derece önemlidir.<br><br> Yardımcı üreme teknikleri:<br><br> Kısırlık nedeniyle tedavi edilen bir kadın cerrahi sonrası 6 ayiçinde kendiliğinde hamile kalamamış ise bir sonraki seçenek yardımcıüreme teknikleridir. Eğer tüpler açık ise aşılama denenebilir.Aşılamanın da başarısız olduğu durumlarda ise son alternatif tüp bebekuygulanmadır. Bu grup hastalarda özellikle büyük çikolata kistiçıkarılmış ise yumurtalıkların rezervinde bir azalma beklenebilir.Ayrıca bilinmeyen bazı nedenlerden dolayı bu endometriozis olgularındadöllenme oranlarında düşüklük görülebilmektedir.</font>
Cevapla

Konu Araçları
Konuyu Paylaş :  
Konunun Linki :  
BBKodu :  
Konu Araçları :

Konu ile Alakalı Benzer Konular
Konular Yazar Yorumlar Okunma Son Yorum
  Bartolin Kisti GİZEMLİ 0 2.343 11-06-2008, Saat: 19:17
Son Yorum: GİZEMLİ
  Endometriozis nedir? GİZEMLİ 0 1.499 11-06-2008, Saat: 18:43
Son Yorum: GİZEMLİ
  Polistik Over hakkında bilinmesi gerekenler arachnanthe 0 3.494 10-01-2008, Saat: 0:28
Son Yorum: arachnanthe

Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar: 1 Ziyaretçi