Amortisör ler hakkında genel bilgi

[arachnanthe]

Amortisör
Amortisörün birincil islevi tekerlek tümseklerin ve çukurlarin üzerinden geçtikten sonra yaylarin salinimini azaltmaktadir.

Yaylaringörevi ise, lastigin yolun yüzeyi ile sürekli temasi muhafaza etmesineimkan saglamaktir. Aslinda yüzeyin bozuklugunun soklarini emen yaydir.Bu durumda, yaygin olarak kullanilan isimlerinin aksine, “sokemicisi”nin yani amortisörün amaci yoldaki tümseklerin sokunu emmekdegildir. Bu yaylarin görevidir. Amortisörün amaci aslinda yaylarinsalinimini azaltmaktir.

Bir yayin, sikistirildiktan ya dagerildikten sonra asil biçimine geri dönebilmek için enerjiyi muhafazaeder. Ne yazik ki, bir yay sadece asil sekline geri dönüp orada öylecekalmaz. Bir yayi sikistirir ya da gererseniz, sonunda durana kadargiderek daha küçük artislarla ileri geri salindigini muhtemelen siz degözlemlemissinizdir. Eger eski bir arabanin bir tümsegi astiktan sonasürekli ziplayip durdugunu görmüs iseniz, etkisiz amortisörleri olanbir arabada yaylarin ne yapacagini görmüssünüz demektir. Bu durumarabanin güvenle kontrol edilmesi bakimindan iyi olmadigi gibi, yarisesnasinda arabanin etkili bir sekilde kullanilmasi bakimindan iyiolmadigi da kesindir.

Amortisörün birinci amaci bu salinimikontrol etmektir. Yolcularin tasindigi bir arabada, tasarimci buamortisörlerin yayin sokunu nasil azaltacagini ayarlayabilmektedir.Eger bu azaltma ani olursa, arabanin agirlik aktarim hizi kontrolü dahaiyi, ancak kullanimi daha sert olacaktir. Eger azalma daha yavassa ve 2ila 3 salinima kadar imkan taniyorsa, arabanin kullanimi çok dahayumusak olacaktir.

Araba yarislarinda, azalmanin neredeysederhal olmasini arzu edilir. Bir aracin yayin üzerinde ziplamasilastigin temas parçalarinda istikrarsiz degisiklikler ve lastiklerüzerinde mekanik bir ters kuvvet yaratir. Bu kosullarin her ikisi delastiklerin sahip oldugu etkili tutusu azaltir. Aracin karoserindemeydana gelen tüm ziplamalar, tam tutusun mümkün oldugu hizlalastiklere dönmesi için hizla ortadan kaldirilmalidir.

Ancak,aynen yaylar gibi, bir amortisörün çok sert olmasi ihtimali demevcuttur. Öncelikle, eger amortisörler yaylardan daha sertse, yaylaretkisiz hale gelecek ve çarpmalari emme islemlerini yerinegetirmeyecektir.

Ikinci olarak, amortisörün hizlanma, frenlemeve viraj almanin dinamik degisikliklerinde agirlik aktariminin ne kadarhizla ortaya çiktigi üzerinde önemli bir etkisi vardir. Bu durum aracindireksiyonunun çok hafif olmasina yardimci olacaksa da, aktarim sürücüiçin çok hizli olabilir.

Özellikle viraj alirken, sürücününyumusak bir agirlik aktarimi gerçeklestirmesi ve lastiklerin azamitutuslarina ulastigini hissetmesi gereklidir. Eger agirlik çok hizliaktarilirsa, sürücü lastigin söz konusu zirve tutusa ulastiklarinihissedemeyecek, ve muhtemelen lastiklerin çekme kapasitesini asarakasiri kayma ya da dönüslere (spin) yol açacaktir.

Arabanizüzerinde degisiklik yaparken, ise satin alabileceginiz en müthis yarisdonanimi ile baslamak muhtemelen en uygun baslangiç noktasi degildir.Tam yaris amortisörleri yollar için çok sert olacak ve büyük birihtimalle arabanizin tümsekler üzerinde ziplamasina neden olacaktir.Buna ek olarak, muhtemelen azami hizda viraj alirken lastiklerin tutusseviyesini hissedecek duyarliliga da sahip olmayacaksiniz.

Çifteamaçli yol/pist arabasina yardimci olmak ve kullanim performansininayarlanabilmesini saglamak amaciyla, ayarlanabilen birkaç piyasasonrasi amortisör mevcuttur. Manuel (ve hatta elektronik) bir göstergesayesinde giderek daha sertlesen birkaç ayardan birini seçmekmümkündür. Bu amortisörler yol üzerinde yumusak bir kullanim için (herne kadar yine de normal amortisörden daha sert olsalar da) en yumusakderecelerine, ve karoserin yuvarlanmasini en aza indirmek vedireksiyonunun yumusakligini arttirmak için en sert derecelerineayarlanabilmektedir. Bu ayarlanabilir sayesinde, ayrica kullanimperformansinin belirli bir pist için ince ayarinin yapilmasi da mümkünolmaktadir.

Eger mali durumunuz ayarlanabilir amortisörlerisatin alacak kadar iyi degilse sabit fiyatli bir amortisörde dahasertin daha iyi oldugunu düsünmeyin. Amortisörler birliktekullanilacagi yaylar bilinerek seçilmelidir. Çok sert bir amortisöryayi etkisiz hale getirerek verimini azaltacaktir. Eger amortisörayarlanamiyorsa, amortisörün yaylarin sinifina uydurulmasi daha dabüyük önem tasimaktadir. Bu uyum konusunda deneyimli bir magazayadanismalisiniz.

Arabanizi taniyan teknisyen ile konusun vehangi amortisörlerin arabanizin degisiklik derecesi için en iyiperformansi sundugunu bulun. Bir baskasinin arabasi için süper olanamortisör sizinki için en iyisi olmayabilir.

Özet

Amortisörünamaci yaylarin tümseklere ve çukurlara verdigi tepkinin saliniminikontrol etmektir. Amortisör ne kadar sert olursa, azalma islemi o kadarhizli olur. Amortisör ayni zamanda agirlik aktarim hizini da kontroleder. Amortisör kompresyon (ya da daha yaygin olarak bilinen adiyla"çarpma") için ne kadar sertse, lastiklerin bir virajda ne kadar hizliyanit verecegini ve bunun sonucu olarak arabanin direksiyonununyumusakligini belirleyen agirlik aktarimi da o kadar hizli olacaktir

Yaylarietkisiz hale getirecek çok sert bir amortisör kullanmak ve bununsonucunda sürücünün deneyimi ve bir virajda azami tutusa ne zamanerisildigi konusundaki duyarliligi için çok hizli agirlik aktarimlariyasamak mümkündür (ki bu durumda genel olarak araba etrafinda dönüpduracaktir). Amortisörlerin yaylarin sinifi bilinerek seçilmesigereklidir.

derleme yapılmıştır
derleyen .:fatih54sakarya