PSİKODRAMA

Konuyu Oyla:
  • Derecelendirme: 2.42/5 - 19 oy
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
PSİKODRAMA
#1

Psikodrama Jacob Levy Monero’nun ilk kez Viyana’da anneleri ya dabakıcılarıyla parklara gelen çocukları izlerken onların bu alanda biröğretmene ihtiyaç duyduğunu belirlemesi ve çevresine toplanan çocuklaraşaşırtıcı ve düş gücünü yakalayan masallar anlatmasıyla kavram olarakortaya çıkmıştır.

Monero çocukların birbirlerine olan düşmanca kıskançça duygularından buöyküler ve hayallerini doğal olarak oynayarak kurtulduklarını görür vedramanın bir terapi olduğuna kara vererek ( Teather Of Spentanity ) ‘Doğallığın Tiyatrosu’ adını verdiği tiyatrosunu kurar ve bu tiyatroPsikodrama Tiyatrosuna öncülük eder.

Yaptığı uygulama ve çalışmalarla bir çok terapi yöntemi keşfeder.

Psikodrama Nedir?

Psikodrama kişilik, kişiler arası ilişki, çatışma ve duygu sorunlarınınözel dramatik yöntemlerle keşfedildiği bir grup psikodrama yöntemidir.
Monero ‘ İnsan ruhunu dramatik eylemle keşfetme ‘ ya da ‘ gerçeğindramatizasyonla yeniden keşfedilmesi ‘ olarak tanımlar psikodramayı.

Mevlana ‘ ya olduğun gibi görün yada göründüğün gibi ol ‘ der.Psikodrama sorunsalıdır bu. Çünkü insanların çoğu yaşamları boyunca birşey söylüyor, başka bir şey düşünüyor, üçüncü bir şeyi hissediyor vesonuçta bu üçüncüyle ilişkisi olmayan bir şey yapıyor. Bunun sonucuinsan ruhu hırpalanıyor, stres ve parçalanmaya geliyor.

Psikodramanın amacı insanların söz, düşünce ve davranışlarında tutarlı olmalarına yardımcı olmaktır.

Bir başka amacı da kendimize ve başkalarına karşı açık ve tutarlı olmayı kolaylaştırmaktır.

Terapi bütünüyle bir eğitimdir. Ne okul eğitimine ne de anne babaeğitimine benzer. Okullarda ve evde bizlere bütünüyle kurallaröğretilir. Uyulması zorunlu toplum kurallarıdır bu kurallar.

Ayrıca sanat eserleri, kitaplar, teknolojik buluşlar ve katı ahlakideğerler evet bütün bunlar toplumların tapındığı putlar halinegelmiştir.

Moreno buna ‘ kültürel benzeme ’ der. Tüm bu kurallar kalıpları belliyaşamlar oluşmasına neden olmuştur. Bunun sonucunda kurallara uymayaçalışan insan giderek kendisinden, doğallığından, yapıcılığından vekendi ruhundan kopmaya başlamıştır. Bu da insanı kendineyabancılaştırmaya ve giderek kendini tanımamaya, strese, ruhsalparçalanmışlığa, takıntılar edinmeye itmiştir.

İnsanın ayrıca kendi yaşamını kolaylaştırmak için kendisinin yarattığıbu kurallar dünyası ile makineler topluluğu ve teknoloji insanınkendisinin giderek en büyük düşmanı olmaya başlamıştır.

Ayrıca insan kendi yaşamını kolaylaştırmak için kendisinin koyduğu bukurallar dünyası ile makineler topluluğu ve teknoloji, insanınkendisinin giderek en büyük düşmanı olmaya başlamıştır.

Monero’ya göre ‘İnsanın düşmanı kültürel konserve yaptığı makinelerdir.Bundan kurtulmanın tek yolu doğallıktır ve kendine dönmedir.’

İnsanlık hastalanmak pahasına ( ruhsal olarak ) neden gereksinimduyduğu ‘ doğallıktan’ ve ‘ anını yaşamaktan ’ bu denliuzaklaşmaktadır?

Bunun yanıtı insan ortaya koyduğu kurallardan ve robotlardan oluşan buhazır dünyayı daha güvenli bulmakta, doğallığın ve anı yaşamanıngetirdiği güvensizlik belirsizlik yani risklerden kaçmaktadır.

Bu nedenle toplumlar kalıcı olanın, test edilmiş olanın peşinedüşmüşler ve yapıcılık denilen şey bilimsel ve kültürel bakımdan tutucubiçimlere dönüşmüştür.

Bu süreç insanı güncel yaşamında yaşamını kolaylaştırırken giderekkendine yabancılaştırmış, yalnızlaştırmış ve bireyler hastalanmayabaşlamıştır.

Bunun da çözümü psikodramadır. J. Levy Monero’nun ilk kez keşfedipgerçekleştirdiği ve ‘ Spentanity Of Teather ’ adını verdiği tiyatroyaAmerikalı Jonothan Fox da katılır. Uzun süre çalışır ve bir süre sonraayrılarak Amerika da ‘ Playback Theather ’ adını verdiği psikodramatiyatrosunu kurar.

Psikodrama = Spentanity Of Teather = Playback Theather bunların hepsi aynı anlama gelmektedir.

Psikodrama Tiyatrosunu diğer tiyatrolardan ayıran öykülerin sadece birkez oynanabilmesidir. Diğer tiyatrolarda olAN sahne, dekor, kostüm,makyaj bu tiyatro türünde de vardır. Uzakdoğu atasözlerinden birinde‘Aptal ya da cahil olduklarında bile insanları dinle, çünkü herkesinbir öyküsü vardır ’ der.

Psikodrama tiyatrosunun işlevi öykülerin altında yatan gerçeği,insanları kendi gerçeğini ortaya çıkarmaktır. Psikodrama görünmeyengerçeklerin bulunması ile uğraşır. Gerçek benliği psikodrama ile sadeceanlamakla kalmaz yaşarız da.

Psikodrama Nasıl Yapılır?

İki basamakla yarım ay şeklindeki bir sahne ile bunun üzerindeki tamdaire bir sahneden oluşur. Işık ve birkaç sandalye vardır. ( Sahne heryer de olabilir. Yeter ki oyuncuları kısıtlayacak kadar küçük, grupetkileşimini azaltacak kadar büyük olmasın. )

Psikodramada dört önemli öğe vardır.

1- Oyuncu ( Protogonist ) öykücü

2- Yönetici ( Psikodramatist ) lider

3- Yardımcı Egolar (Oyuncular )

4- Grup- Üyeler ( İzleyiciler )

1- OYUNCU ( Protogonist ) Öykücü

Bu kişi izleyici ya da psikodrama terapisine katılanlardan birisidir. Kendi öyküsünü sahnede anlatır.

2- YÖNETİCİ ( Psikodramatist ) Lider:

Bu kişi eğitimli ve psikoloji bilgisi olan uzman kişidir. Öykünün gizlikalmış duygularını ve çatışmalarını anlamaya çalışır. Grup üyelerinidoğal olmaya, rahatlamalarını, öykülerini anlatmaya özendirir. Oyunusonunda geribildirim ve paylaşım aşamasında etkindir. Öykücününanlattığıyla grup üyelerinde oluşan ortak duygu ve anıların canlanıpcanlanmadığın sorulmasın ve öykünün anlatımından ve kendi gerçeğiyleyüz yüze geldiğinden dolayı rahatlayıp rahatlamadığından söz ettirir.

3- YARDIMCI EGOLAR ( Oyuncular )

Son derece psikodrama eğitimli ve öykücünün anlattığı öyküdeki kişilerianlayıp, tanıyıp onlar gibi davranırlar. Rol yaptıklarınınbilincindedirler ve karakterlerle özdeşleşmezler. Öykücününanlattığının dışındaki role bürünmezler, oyunculuk yeteneklerinin, birgösteriye dönüştürmezler.

4- GRUP – ÜYELER – İZLEYİCİLER

Psikodramanın üyeleri ve izleyiciler grubudur. Kimileri izleyicikimileride protogonist( öykücüdür ) dir. Sahnelenen oyunu ve anlatılanıciddiye almaları önemlidir. Sahnede olan her şey orada kalmalıdır.Oyunun sonunda geribildirim ve paylaşım ile kendilerinde çağrışananıları ve o anda hissettiklerini isterlerse anlatabilirler.

PSİKODRAMA TEKNİKLERİ

Psikodrama bir rüya, toplumsal durum, sembolik bir rol, farkındaolunmayan bir tutum ya da gelecekteki tasavvur edilemez bir durum gibiherhangi bir alanda yoğunlaşabilir. Bir hayal ya da halisünasyon dagrup içerisinde oyuna dökülebilir.

PSİKODRAMA TEKNİKLERİ

1- İçini dökme: Açık ya da kapalı duygu ve düşüncelerin anlatımı.

2- Eş- Ego: Bir yardımcı oyuncunun ( anlatanın rolünü oynaması )

3- Çoklu- Ego: Değişen durumlar için protogonistin ( anlatıcının ) oynadığı rolü başka egoların oynaması.

4- Ayna Tekniği: Bir yardımcı oyuncunun başoyuncuyu ( anlatıcıyı ) konuşarak ve oynayarak taklit etmesi.

Bunların dışında protogonistin ( anlatıcının ) davranışını değiştirmek için hipnos ve psikoaktif ilaçlar da kullanılmaktadır.

Anlatıcının düşlediği ya da anlattığı olayın ne zaman olduğu önemlideğildir. Hasta geçmişte değil ‘şimdi de’ konuşur ve oyuncuda olaysanki şimdi oluyormuş gibi oynamak zorundadır.

Hasta hareket ve söz olarak yaptıklarını azaltmak ya da sınırlandırmakyerine en üst düzeye çıkarması için cesaretlendirir. Bunu yapma içindüş, kuruntu, düşünce, fantezi ve öngörülerin oyunun bir parçası olarakkullanılmasına izin verilir. Tekrarda yarar vardır. Düzeltmeler ve gözardı edilmemeli ama sonraya bırakılmamalı.

Psikodrama bir zorlama yöntemi olduğu kadar, bir anlatım yöntemidir.Hastanın oyunun sırasında anlamsız, doğallıktan uzak olmasına olanaktanınır. Bu doğallık, doğal olma kuralıyla çelişiyor gibi görünebilirama öyle değildir. Çünkü bu durum, onun sıkıntılarını oyuna dökmedekiçeşitli yeteneksizliğini, kızgınlığını bastırmasını gösterir. Yöneticiçeşitli psikodramatik yöntemlerle hastayı yavaş yavaş zincirlerdenkurtaracaktır.

Hastanın psikodramada olmayı anlattığı olaydaki insanların rollerinioynayabilmeyi öğrenmesi büyük önem taşımaktadır. Gördükleri,hissettikleri, duydukları, kokladıkları rüyaları, aşkları, nefretleri,korkuları, reddetmeleri, reddedilmeleri, önlemek istedikleri, olmakistedikleri her ne ise o olmak. Bir başka değişle; hasta ‘şimdi’kendisine acı çektiren – katlandığı kişileri, durumları, yaşantı vealgılamaları harekete ve söze dökme işini yüklenmek durumundadır.Çarpıklık ve dengesizlik belirtilerinin üstesinden gelebilmesi için;onları tekniklerinden birisi rol değiştirmedir. Böylece hasta, olumsuzetkisi olan yaşantıların ötesinde, kendisini özgürleştirerek ve olumluyönde daha bir spontan hale gelerek gelişecektir.

Psikodrama terapisi bir hastane odası ya da herhangi bir uzman doktorun odasında da gerçekleştirilebilir.

SPONTANİTE – PLAYBACK YA DA PSİKODRAMA NASIL SAHNELENİR¿

Psikodrama tiyatrosunda insanlar kendi öykülerini anlatırlar. Onlaranlatırlarken usta oyuncular oynarlar ve diğer grup üyeleri de (seyirciler ) izlerler.

Bu tiyatroya gelenlerin hepsi bilinçli hatta birçoğu hasta insanlardır.Bu tiyatroda kendi hikayesini izleme hatta başkalarının yorumları ilegörme, kendi gerçeğine ayna tutma, kendisiyle ve geçmişiyle yüzleşme,geçmişine uzaktan bakma vardır. İyi bir oyunculuk ve iyi bir paylaşımile protogonistte kökten bir değişme olabilir.

SAHNEDE ANLATILAN ÖYKÜLER, GÜNLÜK OLAYLAR, GEÇMİŞTEKİ ÖZLEMLER, ACILAR,MUTLULUKLAR, UTANÇLAR, TANIK OLUNAN ANLAR VEYA GELECEKTEKİ ÖZLEMLEROLABİLİR

Öyküler sahnede var olmaya başladıklarında sahnenin tüm büyüsü ortaya çıkar.

PSİKODRAMA ÜÇ AŞAMADA GERÇEKLEŞİR.

1- Isınma Süreci

2- Oyun Süreci

3- Paylaşım ve Geribildirim Süresi


1- ISINMA:

Seyirciler böyle bir etkinliğe hazır olmayabilirler. Hele grupüyelerini psikodramaya alıştırmak birbirlerine olan çekingenlikleriniatmalarını sağlamak gerekir.

Seyirciler öykülerini anlatmak istemeyebilirler. Bu nedenle lideroyuncuları tanıtarak seyircilerle tek tek tokalaşarak; oyuncularsa aynayöntemi ile seyircilerin ( grup üyelerini ) davranış ve konuşmalarınıtaklit ederek, sahneyi gezdirip tanıtarak, birebir ilişki kurarakortama ısınmayı sağlarlar.

Lider seyircilerin hazır olduklarına ikna olduğunda onlara sorar ‘ kim öyküsünü anlatmak ister?’ diye.

2 – OYUN:

Seyircilerden ( grup üyeleri ) istekli birisi gelerek öyküsünü anlatır.Protogonist yarım ayın üstündeki tam daire alana yönlendirilir. İstersebir sandalyeye oturtulur, ışık ona yoğunlaştırılır. Öyküsünü anlatmayabaşlar ve gidip yardımcı egolardan oyuncularını seçer. Oyuncular hemenmakyaj ve küçük kostüm değişikliğiyle role hazırlanırlar. Protogonistbüyük olasılıkla oyuncuları seçerken kendi öykülerindeki kahramanlarabenzeyenleri seçerler. Protogonist öyküyü anlatırken oyuncular (yardımcı egolar ) oynarlar.

3- PAYLAŞIM VE GERİBİLDİRİM:

Öykücünün anlattığı öyküsü bitiğinde oyuncularda oyunlarını bitirirler.Lider öykücüye teşekkür eder ve seyircilere ( grup üyelerine ) döner.Benzer bir olayı yaşayıp yaşamadıklarını ya da bu öyküyü izlerken nelerhissettiklerini anlatmalarını ister.

Seyircilerden isteklilere anlattırılır. Seyircilerdeki öyküdekinebenzer olaylar ve duygularda açığa çıkarılmış olur ve ortak birduygudaşlık doğar. Psikogonist kendi geçmişiyle yüzleşmiş duygularınıbaşkalarıyla paylaşmış olur. En son söz öykücüye ( protogonist )verilir. Onun o anda hissettikleri sorulur. Rahatlayıp rahatlamadıklarısorulur ve anlattırılır.

BİR PSİKODRAMA ÖRNEĞİ

Lider grup üyeleri arasından istekli bir yaşlı kadını öyküsünü anlatmaküzere sahneye çağırır. Kadın gelir, oyunculardan iki kişi seçer,öyküsünü anlatmaya başlar. Oyuncular yavaşça ısınma çalışması yaparjest ve mimik hareketlerinden sonra kostüm giymez sadece makyajyaparlar.

Kadının olayına uygun olayı oynamaya başlarlar.

Kadın anlatır;

‘Yaşlı kadın aynı şirkette çalıştığı genç bir erkekle şirketindüzenlediği bir eğitim çalışması gecesinde eğlenip dans ederler.Aralarında 30 yaş fark yokmuş gibidir. Gecenin sonunda kaldıklarıotelin havuzuna girmeye karar verirler. Başlangıçta hoş bir çılgınlıkgibi görünür. Birbirlerine arkalarını dönerek tamamen soyunurlar vesuya girerler. Karanlık çıplaklıklarını gizlemektedir ve çokeğlenirler. Genç erkek önden çıkar ve giyinmeye başlar. Kadın, havuzunmerdivenleri gece olduğu için toplandığından kendini kaldırıp yaşlıvücudunu sudan çıkaramaz. Yaşlı kadın sarkmış vücudunun görünmesiniistememektedir. Güzel gecenin tüm büyüsü bozulacaktır.

Gençlik yıllarında yaşadığı eğlence ve çılgınlıkları tekrar yaşadığıbüyülü an kaybolur ve genç adam o yaşlı kadına yardım edip havuzdançıkarır ve kadının sarkmış vücudunu görür.’

Sahnede yan yana oturup içlerinden geçen duygu ve düşünceleri yüksek sesle dile getirirler.

Öyküyü anlatan ( protogonist ) ve izleyiciler ( grup üyeleri ) duyguluanlar yaşarlar. Oyuncular oyunu bitirirler ve geri çekilerek hikayeninsahibi ile göz göze gelirler.

Lider grup üyelerine ( izleyicilere ) neler hissettiklerini ve benzerolayı yaşayıp yaşamadıklarını sorar, isteklileri konuşturur. En sonolarak öykücüye neler hissettiklerini sorar, öykücü konuşur.

Bir anı bir giz açığa çıkarılmış, anlatılarak rahatlanmış ve paylaşılmıştır.

Gizden kurtulmanın rahatlığı, kendi öyküsünü oynayanlara ve kendiöyküsünü izleme ve uzaktan bakma, kendi gerçeğini keşfetme ve arınmaile başkaları ile paylaşma, yaşamış ve kişi rahatlamış değişimeuğramıştır. Bir gizinden bir takıntısından kurtulmuştur.

Her öyküde bir açık bir de gizli yön vardır. Öykücü anlatırkençoğunlukla kendinden sakladığı gizli duyguları, etkilenişleribilinçdışı çatışmalarını açığa çıkarmamaya çalışır. Bunları sezip açığaçıkarmak liderin görevidir.

Spontanity – Playback ya da Psikodrama Tiyatrosunun amaçlarından biriöykülerin anlatıcı için önemli noktalarını, taşıdıkları anlamlarıkeşfetmektir.
Cevapla

Konu Araçları
Konuyu Paylaş :  
Konunun Linki :  
BBKodu :  
Konu Araçları :

Hızlı Menü:


Konuyu Okuyanlar: 1 Ziyaretçi