26-12-2008, Saat: 12:52
Murat Bardakçı, 1915 tehcirinin en önemli ismi olan Sadrazam ve Dahiliye Nazırı Talât Paşa'nın tehcirle ilgili özel arşivini, kitap olarak yayınladı.
“Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi” adını taşıyan kitapta, 1915 olayları hakkında bugüne kadar bilinenlerin tümünü değiştirecek belgeler yeralıyor.
Türkiye’de gündemin yıllardan buyana değişmez konularından biri olan ve son haftalarda giderek daha fazla tartışılan 1915 Ermeni tehciri ile ilgili olarak, tehcirin mimarı kabul edilen ve 1921’de kendisi de bir Ermeni teroristin kurşunu ile can veren Sadrazam Talât Paşa, olayların üzerinden 93 yıl geçmesinden sonra ilk kez konuştu.
Murat Bardakçı’nın piyasaya bugün verilen “Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi” adlı son kitabında, Paşa’nın tehcirle ilgili tüm özel belgeleri günışığına çıkıyor. Kitapta tehcir öncesi Ermeni nüfusu, kaç Ermeni’nin nereden nereye gönderildiği ve tehcir sonrasındaki Ermeni nüfusun ne olduğu gibi senelerden buyana tartışılan soruların cevapları, Talât Paşa’nın şahsi kayıtlarına dayanılarak veriliyor. Murat Bardakçı, kitabında, İttihad ve Terakki Partisi’nin lider kadrosunun ailelerinden elde ettiği çok sayıda özel yazışmaya da yer veriyor.
1915 tehciri sırasında kaç kişinin hayatını kaybettiği konusunda yıllardan buyana devam eden tartışmalar sırasında, Türk ve Ermeni tarafları birbirinden çok farklı sayılar ileri sürmüşlerdi. Ermeni diasporası 1,5 milyon Ermeni’nin hayatını kaybettiğini iddia ederken, Türk tarafı yaklaşık 300 bin kişinin tehcir edildiğini ve can kaybının çok az olduğunu söylemişti. “Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi”, can kaybı konusunda iki tarafı da şaşırtacak bilgiler veriyor.
Kitapta, 1915 tehciri ile ilgili olarak bugüne kadar bilinenleri ve söylenenleri değiştirecek gibi görünen bilgilerden bazıları, şöyle:
* Osmanlı İmparatorluğu’nda 1914 yılında 1 milyon 187 bin 818’i Gregoryen, geri kalanı da Katolik olmak üzere 1 milyon 256 bin 403 Ermeni yaşıyordu. Talât Paşa, “eksik sayım yapılmış olabileceği için, bu mikdarın 1,5 milyon civarında düşünülmesi gerektiğini” söylüyor.
* Tehcir edilen Ermeniler’in sayısı 924 bin 158 idi. Talât Paşa’nın kayıtlarına göre, tehcirin en yoğun şekilde uygulandığı şehir 141 bin 592 kişiyle Sivas, en az sayıda Ermeni’nin nakledildiği vilâyet ise 4 bin 381 kişiyle Konya idi.
* Tehcir öncesi ile sonrasındaki Ermeni nüfus arasındaki fark 972 bin 246 idi. Bu sayıya çeşitli sebeplerden dolayı hayatlarını kaybedenlerin yanısıra Osmanlı topraklarını terkederek başka memleketlere, özellikle de Rusya’ya, Güney Amerika’ya ve Avrupa ülkelerine göçedenler ile tehcire tâbi tutulan, ancak 1918 sonrasında dönmüş olanlar da dahildi.
* Birinci Dünya Savaşı yıllarında 93 bin 88 Rum, başka bölgelere nakledilmişti.
* Suriye’den Osmanlı İmparatorluğu’nun değişik yerlerine nakledilen Arap ailelerin sayısı, 701 idi.
* Tehcir sırasında 10 bin 314 Ermeni çocuğu yetim kalmış, bunların 6 bin 858’i Anadolu’daki Müslüman ailelere verilmiş ve Türk olarak büyütülmüşlerdi.
* Tehcir edilen Ermeniler’den, 41 bin 117 adet boş bina kalmıştı.
“Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi” adını taşıyan kitapta, 1915 olayları hakkında bugüne kadar bilinenlerin tümünü değiştirecek belgeler yeralıyor.
Türkiye’de gündemin yıllardan buyana değişmez konularından biri olan ve son haftalarda giderek daha fazla tartışılan 1915 Ermeni tehciri ile ilgili olarak, tehcirin mimarı kabul edilen ve 1921’de kendisi de bir Ermeni teroristin kurşunu ile can veren Sadrazam Talât Paşa, olayların üzerinden 93 yıl geçmesinden sonra ilk kez konuştu.
Murat Bardakçı’nın piyasaya bugün verilen “Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi” adlı son kitabında, Paşa’nın tehcirle ilgili tüm özel belgeleri günışığına çıkıyor. Kitapta tehcir öncesi Ermeni nüfusu, kaç Ermeni’nin nereden nereye gönderildiği ve tehcir sonrasındaki Ermeni nüfusun ne olduğu gibi senelerden buyana tartışılan soruların cevapları, Talât Paşa’nın şahsi kayıtlarına dayanılarak veriliyor. Murat Bardakçı, kitabında, İttihad ve Terakki Partisi’nin lider kadrosunun ailelerinden elde ettiği çok sayıda özel yazışmaya da yer veriyor.
1915 tehciri sırasında kaç kişinin hayatını kaybettiği konusunda yıllardan buyana devam eden tartışmalar sırasında, Türk ve Ermeni tarafları birbirinden çok farklı sayılar ileri sürmüşlerdi. Ermeni diasporası 1,5 milyon Ermeni’nin hayatını kaybettiğini iddia ederken, Türk tarafı yaklaşık 300 bin kişinin tehcir edildiğini ve can kaybının çok az olduğunu söylemişti. “Talât Paşa’nın Evrak-ı Metrukesi”, can kaybı konusunda iki tarafı da şaşırtacak bilgiler veriyor.
Kitapta, 1915 tehciri ile ilgili olarak bugüne kadar bilinenleri ve söylenenleri değiştirecek gibi görünen bilgilerden bazıları, şöyle:
* Osmanlı İmparatorluğu’nda 1914 yılında 1 milyon 187 bin 818’i Gregoryen, geri kalanı da Katolik olmak üzere 1 milyon 256 bin 403 Ermeni yaşıyordu. Talât Paşa, “eksik sayım yapılmış olabileceği için, bu mikdarın 1,5 milyon civarında düşünülmesi gerektiğini” söylüyor.
* Tehcir edilen Ermeniler’in sayısı 924 bin 158 idi. Talât Paşa’nın kayıtlarına göre, tehcirin en yoğun şekilde uygulandığı şehir 141 bin 592 kişiyle Sivas, en az sayıda Ermeni’nin nakledildiği vilâyet ise 4 bin 381 kişiyle Konya idi.
* Tehcir öncesi ile sonrasındaki Ermeni nüfus arasındaki fark 972 bin 246 idi. Bu sayıya çeşitli sebeplerden dolayı hayatlarını kaybedenlerin yanısıra Osmanlı topraklarını terkederek başka memleketlere, özellikle de Rusya’ya, Güney Amerika’ya ve Avrupa ülkelerine göçedenler ile tehcire tâbi tutulan, ancak 1918 sonrasında dönmüş olanlar da dahildi.
* Birinci Dünya Savaşı yıllarında 93 bin 88 Rum, başka bölgelere nakledilmişti.
* Suriye’den Osmanlı İmparatorluğu’nun değişik yerlerine nakledilen Arap ailelerin sayısı, 701 idi.
* Tehcir sırasında 10 bin 314 Ermeni çocuğu yetim kalmış, bunların 6 bin 858’i Anadolu’daki Müslüman ailelere verilmiş ve Türk olarak büyütülmüşlerdi.
* Tehcir edilen Ermeniler’den, 41 bin 117 adet boş bina kalmıştı.